Jak długo działają panele fotowoltaiczne? Jak wydłużyć ich żywotność?

Rośnie popularność instalacji fotowoltaicznych. Na koniec października 2022 r. moc zainstalowana w PV wyniosła prawie 11,5 GW. To aż o 71,2% więcej niż w analogicznym okresie 2021 roku. Część osób, które planują zainwestować w fotowoltaikę zastanawia się nad tym, jaka jest żywotność paneli. Producenci gwarantują, że ich sprawność z biegiem lat nie spadnie poniżej pewnego poziomu. Jest to jednak warunkowane kilkoma czynnikami. Podpowiadamy, ile faktycznie mogą służyć panele fotowoltaiczne i jak dbać o nie, aby maksymalnie ten czas przedłużyć.

1. ŻYWOTNOŚĆ FOTOWOLTAIKI A JAKOŚĆ PANELI

W ostatnich dwóch dekadach branża zajmująca się produkcją fotowoltaiki znacząco przyspieszyła. Ludzie na całym świecie chętnie korzystają z odnawialnych źródeł energii, a instalacje fotowoltaiczne są jednym z najprostszych sposobów na ekologiczne pozyskiwanie energii elektrycznej. Oczywiście wraz z popytem na moduły wzrosła również konkurencja wśród producentów tego typu sprzętu. W efekcie pojawiły się spore różnice pod względem jakości produktów. Powstaje coraz więcej dobrej jakości paneli i ogniw, które zapewnią nam dopływ energii przez wiele lat.
Pewność producentów względem swojego produktu widać chociażby po wydłużonym okresie gwarancji na wydajność zakupionych paneli. Obecnie standardem jest 25-letnia ochrona ze strony producenta, która dotyczy wydajności paneli. Poprawę jakości wytwarzanych w kolejnych latach paneli potwierdzają też badania. W 2012 Narodowe Laboratorium Energii Odnawialnych (National Renewable Energy Laboratory – NREL) sprawdziło ten fakt na prawie 2000 paneli solarnych. Na bazie przeprowadzonych przez naukowców obserwacji i pomiarów wywnioskowano, że kiedy
ogniwa przestają pracować na 100%, coroczny spadek wydajności plasuje się na poziomie 0,8%. Dziś tzw. współczynnik degradacji wynosi zaledwie 0,5%. Takie dane uświadamiają nam, że inwestycja w instalację fotowoltaiczną jest jeszcze bardziej atrakcyjna. W dodatku kupujący mogą liczyć na różne formy dofinansowania np. z programu ,,Mój Prąd 4.0”, ,,Czyste Powietrze”.

2. CO WPŁYWA NA ŻYWNOTOŚĆ PANELI ?

Na temat tego, jaka jest żywotność paneli fotowoltaicznych, istnieje wiele teorii. Niestety niewiele z nich ma pokrycie w rzeczywistości. Technologia paneli słonecznych mocno się zmienia, a wraz z nią okres efektywnej pracy ogniw solarnych. Nawet jeśli kupimy najlepszy dostępny model ogniw fotowoltaicznych, musimy mieć świadomość, że ich żywotność jest też uzależniona od innych czynników. Przyjmuje się, że przez 25 lat panele mogą pracować niemal z pełną wydajnością. Na koniec tego okresu wydajność powinna wynosić minimum 80% początkowej. Po upływie tego okresu z każdym kolejnym rokiem nieznacznie słabną. Oczywiście nie jest to charakterystyczne dla każdego modelu. Coraz częściej panele działają bez problemów przez nawet 35 lat. Na ich wydajność mają wpływ zjawiska atmosferyczne, takie jak chociażby gradobicie, śnieg, wichury, czy ekstremalnie wysokie lub niskie temperatury. Mowa tu jednak o naprawdę ekstremalnych warunkach, ponieważ solidne panele są odporne na trudne warunki pogodowe, zarówno zimą, jak i latem. Na szczęście Europa należy do tych części świata, w których spadek wydajności paneli jest najmniejszy ze względu na rzadkość skrajnych warunków pogodowych. Należy też pamiętać, że panel to nie tylko powierzchnia wchłaniająca promienie słoneczne. Dużą rolę odgrywa falownik, który zamienia prąd stały, generowany przez 
moduły, w prąd zmienny, jakiego używamy w naszych domach. To niezwykle ważny i intensywny proces, w związku z tym żywotność falowników może być krótsza. Nie mniej,
okres gwarancji na nie to zwykle 10 lat.

Niektóre instalacje fotowoltaiczne skonstruowane są w taki sposób, że prąd z kilku ogniw trafia do jednego falownika. Wtedy jest on poddany szczególnie dużemu obciążeniu. Jednak najnowsze rozwiązania coraz częściej bazują na mikrofalownikach. Instalacja działa wówczas równolegle, nie szeregowo, co przyczynia się do jej większej efektywności. Dzięki temu, zmniejsza się koszt wymiany poszczególnych elementów, ale również wydłuża ich żywotność.

3. JAK WYDŁUŻYĆ ŻYWOTNOŚĆ PANELI?

Mimo, że panele solarne to urządzenia praktycznie bezobsługowe, warto pamiętać, że właściwa konserwacja może poprawić ich wydajność. Z tego powodu warto monitorować stan naszej instalacji. Można to robić na kilka sposobów. Jednym z nich jest sprawdzanie wydajności, np. poprzez odczyt z falownika. Wygodnym rozwiązaniem jest specjalna aplikacja w smartfonie, która pozwala obserwować stan paneli. Mamy też dostęp do danych historycznych, dzięki czemu możemy obliczyć ewentualny spadek wydajności. Sprawdzane powinno być także okablowanie. Każde
uszkodzenie może powodować spadki w ilości produkowanej energii, warto więc robić to regularnie, np. raz do roku. Szczególnie narażone na awarię są przewody między panelami, ponieważ mogą być uszkodzone m.in. przez zamarzniętą, stojącą wodę. Natomiast głównym zadaniem dla wszystkich posiadaczy paneli jest robienie ich regularnych przeglądów. Co oznacza regularny przegląd? Przynajmniej jeden na 5 lat.

Warto także pamiętać o dbaniu o panele i skorzystać z usług firmy specjalizującej się w myciu i konserwacji paneli. Wszelkie zabrudzenia przyczyniają się do powstania zacienienia, które obniża wydajność instalacji. Reasumując, wielu producentów zapewnia, że panele będą wydajnie pracować przez 25 lat, co poświadczają gwarancją producencką. Przy właściwej eksploatacji, a przede
wszystkim konserwacji, możemy liczyć na pełną wydajność urządzeń przez nawet 35 lat. Z upływem czasu efektywność paneli fotowoltaicznych będzie spadać, jednak ubytki wynikające ze współczynnika degeneracji na poziomie 0,5% rocznie są niemal nieodczuwalne. Pamiętajmy też, że technologia pozyskiwania energii z odnawialnych źródeł nieustannie się rozwija, wobec czego możemy liczyć, że z czasem będziemy dysponowali coraz lepszym jakościowo sprzętem.